ԱԶԱՏ ՀԱՄԲԱՐՅԱՆ

8 հունիս, 1926 - 16 հուլիս, 2003

Ծնվել է Վրաստանի Նինոծմինդայի շրջանի Սաթխա գյուղում: 1942թ. ավարտել է Լենինականի (այժմ՝ Գյումրի) մանկավարժական ինստիտուտի պատմության ֆակուլտետը և աշխատանքի է ընդունվել նույն ինստիտուտում: 1953թ. ավարտել է ԽՍՀՄ ԳԱ Պատմության ինստիտուտի Լենինգրադի բաժանմունքի ասպիրանտուրան և նույն թվականին պաշտպանել իր թեկնածուական ատենախոսությունը։ 1966թ. ստացել է պատմական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան (1976թ-ից՝ պրոֆեսոր): 1979թ. ղեկավարել է ՀՀ ԳԱ Պատմության ինստիտուտի նոր դարի պատմության բաժինը։ Նրա ուսումնասիրությունները վերաբերում են հայ ժողովրդի պատմության նոր շրջանի սոցիալ-տնտեսական հարաբերություններին, Արևմտյան Հայաստանի ագրարային հարաբերություններին, 19-20-րդ դարերի ազգային-ազատագրական շարժումներին, արևմտահայության սոցիալ-տնտեսական և հասարակական-քաղաքական պատմությանը: Հրատարակվել են նրա «Երիտթուրքերի ազգային և հողային քաղաքականությունը և ազատագրական շարժումները Արևմտյան Հայաստանում: 1908-1914թթ» (1979թ.), «Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական հարաբերությունների համառոտ պատմությունը։ (19-րդ դարի 2-րդ կես - 20-րդ դարի սկիզբ)» (1983թ.), «Սասունի 1904թ. գոյամարտը» (1989թ.), «Հայ հասարակական քաղաքական միտքը արևմտահայության ազատագրության ուղիների մասին։ 19-րդ դարի վերջ - 20-րդ դարի սկիզբ» (1990թ.), «Արևմտահայերի 1915թ. կոտորածները և ինքնապաշտպանական մարտերը» (1990թ.), «Հայոց ցեղասպանությունը» (1996թ., համահեղինակ), «Ազատագրական շարժումները Արևմտյան Հայաստանում 1898-1908թթ» (1999թ.), «Արևմտյան Հայաստանի տնտեսությունը 1856-1914թթ» (2003թ.) աշխատությունները: Եղել է ՀՀ ԳԱԱ թղթակից-անդամ: Մահացել է Երևանում: