ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՇՄԱՎՈՆՅԱՆ

14 հոկտեմբեր, 1750 - 9 փետրվար, 1824

Ծնվել է Պարսկաստանի Շիրազ քաղաքում: Եղել է հայ առաջին պարբերականի` «Ազդարարի» հիմնադիրը։ Սովորել է ծննդավայրում, քահանա ձեռնադրվել Ամենափրկիչ վանքում։ Մինչև 1777թ. պաշտոնավարել է Շիրազում։ 1777-84թթ անցել է մենակեցության, ինքնուրույն ուսումնասիրել պարսկական և արաբական լեզուներ ու գրականություն, փիլիսոփայություն, աստվածաբանություն, սովորել արհեստներ։ 1784թ. որպես ավագ քահանա ուղարկվել է Մադրաս։ Տեղի հայությանը ծանոթացրել է բրուտագործության, ձիթհանության և այլ արհեստների։ 1789թ. հիմնադրել է Մադրասի երկրորդ հայկական տպարանը, իսկ 1794թ.` «Ազդարարը»։ 1809թ-ից տպարանը հանձնել է իր աշակերտներին, ամբողջապես նվիրվել գաղութի հասարակական-լուսավորական կյանքին։ Ունեցել է ընդգծված ռուսական կողմնորոշում, սերտ կապերի մեջ եղել Ռուսաստանի և Հայաստանի առաջադեմ շրջանների հետ, հանգանակություններ կազմակերպել ի նպաստ կրթական ու մշակութային գործի։ Մահացել է Մադրասում: