ԼԵՎՈՆ ՄԵԼԻՔՍԵԹ-ԲԵԿ

26 սեպտեմբեր, 1890 - 3 սեպտեմբեր, 1963

Ծնվել է Թիֆլիսում: 1908թ. ավարտել է Թիֆլիսի ռեալական ուսումնարանը, 1913թ.` Օդեսայի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը: 1913-21թթ աշխատել է Թիֆլիսի տարբեր ուսումնական հաստատություններում, հնագիտական ու ազգագրական ընկերություններում։ 1922թ-ից եղել է Թիֆլիսի համալսարանի հայկական բանասիրության ամբիոնի դոցենտ, ապա` անփաիոխ վարիչը։ Հայագիտական ու վրացագիտական առարկաներ է դասավանդել Թիֆլիսի, Բաքվի, Երևանի համալսարաններում ու ինստիտուտներում, մասնակցել է հնագիտական գիտարշավների։ 1913թ-ից աշխատակցել է Նիկողայոս Մառի խմբագրած «Խրիստիյսնսկի Վոստոկ» հանդեսին։ Հրապարակել է բազմաթիվ աշխատություններ, հոդվածներ հայերեն, վրացերեն, ռուսերեն լեզուներով։ Նշանավոր է «Վարդապետք Հայոց Հյուսիսային Կողմանց» (1928թ.) երկը, որում քննել է 11-13-րդ դարերի հայ-վրացական պատմական, մշակութային ու մատենագրական հարաբերությունները։ 1941թ. հրատարակել է «Հայոց հին գրականության պատմություն» ձեռնարկը։ Հայագիտության կարևոր նվաճումներից է «Վրաց աղբյուրները Հայաստանի ու հայերի մասին» (հ.1-3, 1934-55թթ) աշխատությունը, որում վրացական աղբյուրներից քաղվածո բնագրերի թարգմանությունն ուղեկցվում է պատմաբանասիրական, աղբյուրագիտական ծանոթագրություններով և այլն։ Կատարել է նաև բնագրական հրապարակումներ, որոնցից առավել նշանակալի են Գրիգոր Պարթևի «Վարքի», Մխիթար Գոշի «Դատաստանագրքի» և Ստեփանոս Օրբելյանի «Պատմության» ընդարձակ հատվածի 13-րդ դարի վրացական թարգմանությունների հետազոտությունն ու տպագրությունը։ Ուսումնասիրել է Թիֆլիսի շրջակայքի հայկական հնությունները, Արմազիի, Թռեղքի, Սևանի, Գարենլայի պատմաճարտարապետական հուշարձանները։ Խոշոր ծառայություն է մատուցել կովկասագիտությանը «Մեգալիթյան մշակույթը Վրաստանում» (1938թ.), «Վրաստանի պատմության գրավոր աղբյուրների հրապարակումները» (1942թ.) և «Մեգալիթյան մշակույթը Վրաստանում և նրա վերապրուկները Ռուսթավելու դարաշրջանում» (1943թ.) արժեքավոր աշխատություններով։ Զբաղվել է նաև հայ ու վրաց գրականությունների պատմությամբ, կատարել թարգմանություններ հայերենից վրացերեն և հակառակը։ 1945թ-ից եղել է Հայաստանի ԳԱ թղթակից անդամ։ Մահացել է Թբիլիսիում: