Գրիգոր Արծրունի
Գրաքննադատ, հրապարակախոս
Վարդգես Սուրենյանց
Գեղանկարիչ
Վարդան Թեմուրճյան
Ազգագրագետ
Միքայել Շաթիրյան
Արձակագիր, դրամատուրգ
Ժիրայր Չուլոյան
Գեղանկարիչ
Ալբերտ Մկրտչյան
Կինոռեժիսոր, բեմադրիչ
Հովհաննես Մելքոնյան
Արձակագիր, դրամատուրգ
Համլետ Ասատրյան
Գեղանկարիչ
Վարդան Պետրոսյան
Դերասան, դրամատուրգ
Քարլա Կարապետյան
Ռեժիսոր, լրագրող
Արամ Սուքիասյան
Ռեժիսոր
Կարեն Անանյան
Կոմպոզիտոր
Դիանա Մալենկո
Հաղորդավար
ԲՅՈՒՐԱԿԱՆԻ ԱՍՏՂԱԴԻՏԱՐԱՆ
Վիկտոր Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանը գտնվում է Հայաստանի Բյուրական գյուղում՝ Արագած լեռան հարավային լանջին։ Հիմնվել է 1946թ., ճարտարապետն է Սամվել Սաֆարյանը։ Աստղադիտարանը հիմնվել է ակադեմիկոս Վիկտոր Համբարձումյանի ջանքերով: 1-ին դիտաշտարակների շինարարությանը զուգընթաց, Վիկտոր Համբարձումյանի ղեկավարությամբ, սկսվեց նաև մասնագետների ուսուցումը Երևանի պետական համալսարանում: Այդ նույն ժամանակ բաց երկնքի տակ տեղակայված շատ համեստ աստղադիտակներով կատարվեցին անդրանիկ դիտումները: Բյուրականի աստղադիտարանի 1-ին աստղագետներից են եղել Հայկ Բադալյանը, Բենիամին Մարգարյանը, Ռուբեն Սահակյանը, Գրիգոր Գուրզադյանը, Լուդվիգ Միրզոյանը, Նինա Իվանովան, Վաղարշակ Սանամյանը, Մարաթ Առաքելյանը, Էդվարդ Խաչիկյանը և Կարլոս Գրիգորյանը։ 1956 թ-ին, երբ տեղի ունեցավ աստղադիտարանի պաշտոնական բացումը, ստացված կարևոր արդյունքների շնորհիվ այդ գիտական հաստատությունը հայտնի դարձավ ողջ աշխարհում: Հիմնադրման օրվանից մինչև 1988 թ. աստղագիտական այդ կենտրոնի անփոփոխ տնօրենն էր Վիկտոր Համբարձումյանը: Աստղադիտարանը կազմված է երկու մասից՝ ուսանողական ավանից և ֆունկցիոնալ մասից, որը նաև բաղկացած է դիտաշտարակներից, վարչական և լաբորատորիայի շենքերից, ժողովների համար նախատեսված սրահից և հյուրերի տներից։ Աստղադիտարանի գիտական գործունեությունն ուղղված է Տիեզերքում անկայուն երևույթների հետազոտմանը, որի համար նախատեսված են հինգ հիմնական դիտակներ, որոնցից են` աստղադիտարանի խոշորագույն 2.6մ և Շմիդտի 1.0մ հանրահայտ դիտակները։ Արտաքին մուտքի աստիճանավանդակն ունի յուրահատուկ ճարտարապետական ոճ։ Պատկանում է Հայաստանի Գիտությունների ազգային ակադեմիային և տնօրինվում նրա միջոցով։ 1946թ-ից ի վեր Բյուրականում են տեղի ունեցել բազմաթիվ աստղագիտական հավաքներ, գիտական հանդիպումներ, ինչպես նաև Միջազգային Աստղագիտական Միության (ՄԱՄ) 4 գիտաժողով։ Բյուրականի աստղադիտարանը բուն գիտական հետազոտություններին զուգահեռ իրականացնում է նաև գիտության տարածման գործընթաց՝ պարբերական հրապարակումների, աստղադիտարանում արդեն մի քանի տարի գործող երիտասարդ աստղագետների ամառային դպրոցի, դասախոսությունների և էքսկուրսիաների միջոցով։ 1998թ-ից Բյուրականի աստղադիտարանը կրում է Վիկտոր Համբարձումյանի անունը։ Համարվում է Արևելյան Եվրոպայի և Միջին Արևելքի կարևորագույն աստղադիտարաններից մեկը։
