ԷԼԴԱ ԳՐԻՆ

10 մարտ, 1928 - 27 հոկտեմբեր, 2016

Էլդա Աբրահամյան-Գրիգորյան

Ծնվել է Թիֆլիսում: Հայրը իր հեղափոխական «Գրին» ծածկանունով է գրանցել դստերը ծննդյան վկայականում: Մանկության և ուսումնառության առաջին տարիներն անցել են Մոսկվայում: 1937թ. նրա հորը, ով նավթի համամիութենական գիտահետազոտական ինստիտուտի տնօրենն էր, ձերբակալել և աքսորել են Կալիմա, որպես «ժողովրդի թշնամի», և ընտանիքը տեղափոխվել է Երևան, որտեղ ավարտել է Ա.Պուշկինի անվան միջնակարգ դպրոցը, այնուհետև` ռուսական մանկավարժական ինստիտուտի օտար լեզուների ֆակուլտետը: Ուսմանը զուգահեռ աշխատել է հայկական հեռագրական գործակալությունում (Արմենպրես)` որպես թղթակից: Պարգևատրվել է «Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին թիկունքում կատարած քաջարի աշխատանքի համար» մեդալով: 1955թ. ավարտել է Մոսկվայի օտար լեզուների ինստիտուտի ասպիտանտուրան` պաշտպանելով թեկնածուական ատենախոսություն` «Գերմաներենի հնչյունաբանության ուսուցման հոգեբանական առանձնահատկությունները հայկական դպրոցներում» թեմայով, ստացել է հոգեբանական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան: Ատենախոսության գիտական ղեկավարը եղել է դոկտոր, պրոֆեսոր Վ.Ա.Արտյոմովը: Վերադառնալով Երևան, նույն թվականին դասախոսական աշխատանքի է անցել պետական համալսարանում (2003թ-ից՝ պրոֆեսոր): 1971թ. համամիութենական որակավորման հանձնաժողովը նրան շնորհել է դոցենտի գիտական կոչում: 1972թ. գտնվել է դոկտորանտուրայում, և Մոսկվայի սոցիոլոգիայի ինստիտուտում աշխատել «Արտադրական գործունեությանը երիտասարդ բանվորի ադապտացման սոցիալ-հոգեբանական մեխանիզմները» թեմայով դոկտորական թեզի վրա: Աշխատանքը ղեկավարել է ինստիտուտի փոխտնօրեն` դոկտոր, պրոֆեսոր Գ.Լ.Օսիպովը: Երևանի պետական համալսարանում դասախոսական աշխատանքի տարբեր տարիներին ավանդել է հետևյալ հատուկ դասընթացները. հոգեբանության հիմունքներ, հոգեբանության պատմություն, հոգելեզվաբանություն, կառավարման հոգեբանություն, հոգեախտորոշում, միջանձնային կոնֆլիկտներ, իրավաբանական հոգեբանություն, դատահոգեբանական փորձաքննություն: Ղեկավարել է հայցորդների ու ասպիրանտների ատենախոսական աշխատանքներ: Հեղինակել է ավելի քան հարյուր գիտական հոդվածներ, մենագրություններ, մեթոդական ձեռնարկներ, դասագրքեր, այդ թվում` «Կադրերի հոսունությունը եւ դրա մի քանի պատճառները», «Դատական գործունեության հոգեբանություն», «Ուղղիչ (պենիտենցիար) հոգեբանություն», «Փաստաբանական գործունեության հոգեբանություն», «Մեղք, ապաշավանք, կատարսիս» և այլն: Դոկտոր, պրոֆեսոր Ս.Ջ.Արզումանյանի հետ համահեղինակել է «Իրավաբանական հոգեբանություն» մայրենի լեզվով առաջին դասագիրքը: 2007թ. տպագրվել է «Հոգեբանությունը քրեակատարողական գործունեությունում» ուսումնական ձեռնարկը: Աշխատանքին զուգահեռ հանդես է եկել պատմվածքներով, որոնք տպագրվել են թե՛ Հայաստանի, թե՛ արտերկրի տարբեր թերթերում ու ամսագրերում: Հեղինակել է շուրջ 140 գիտական աշխատանքներ: Եղել է «Տաթև» գիտակրթական համալիրի «Զանգակ-97» հրատարակչության «Հոգեբանությունը և կյանքը» ամսագրի խմբագրակազմի, իրավաբանական ու մշակութային տարբեր հանձնաժողովների անդամ: Մասնակցել է հոգեբանության գծով բազմաթիվ համագումարների և գիտաժողովների: 2004թ-ից եղել է մանկավարժա-հոգեբանական ակադեմիայի իսկական անդամ: Եղել է նաև ՀՀ Հանրային խորհրդի, ինչպես նաև, մի քանի այլ խորհուրդների անդամ, 1985թ-ից՝ Հայաստանի գրողների միության, 1997թ-ից՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գրողների միջազգային ասոցիացիայի անդամ: Հեղինակել է պատմվածքների 14 ժողովածու: Մոսկվայում նրա պատմվածքները տպագրվել են «Դրուժբա նարոդով» և «Դիալոգ» ամսագրերում, «Լիտերատուրնայա գազետա», «Ուչիտելսկայա գազետա» և այլ թերթերում: 1986թ., միութենական կենտրոնական հեռուստատեսության պատվերով, նրա պատմվածքների մոտիվներով նկարահանվել է գեղարվեստական ֆիլմ` «Թղթե օձի օրը»: 1998թ. Մոսկվայում լույս է տեսել «Թափանցիկ օր» ժողովածուն, որտեղ զետեղվել է նաև նրա պատմվածքների շարքը: 2006թ. Պրահայում չեխերեն հրատարակվել է նրա «Սպիտակ թռչուններ» պատմվածքների ժողովածուն: 2010թ. լույս է տեսել «Ձեռքերը» ժողովածուն, որում նույնանուն պատմվածքը ներկայացվել է 35 լեզուներով: 2011թ. տպագրել է «Նատյուրմորտ սև ֆոնի վրա» (հայերեն և ռուսերեն) ժողովածուները: Մանկավարժական գործունեությանը զուգահեռ, վերջին երեք տասնամյակում աշխատել է նաև որպես դատական փորձագետ-հոգեբան: Արժանացել է մի քանի պատվոգրերի, գովասանագրերի, Երևանի պետական համալսարանի 75-ամյա հոբելյանի կապակցությամբ` արծաթե մեդալի, 2008թ.` ՀԳՄ ոսկե մեդալի: Մահացել է Երևանում: