ԱՐՇԱԿ ԲՈՒՐՋԱԼՅԱՆ

26 դեկտեմբեր, 1879 - 4 սեպտեմբեր, 1946

Ծնվել է Աստրախանում: Եղել է դերասան Գևորգ Բուրջալյանի եղբայրը: 1859թ-ից ակտիվ մասնակցել է մոսկովյան հայ ուսանողերի խմբակի բեմադրություններին: Ավարտելով Աստրախանի ռեալական ուսումնարանը` մեկնել է Մոսկվա, որտեղ ընդունվել է Արվեստի ու գրականության ընկերություն, որը ղեկավարում էր Կ.Ստանիսլավսկին: Աշխատել է այնտեղ երկու տարի: 1898թ. մեկնել է Սանկտ Պետերբուրգ` ծովային ուսումնարան ընդունվելու համար: Ուսումնարանն ավարտել է 1903թ. և մեկնել Փարիզ: Մոսկվա վերադառնալուն պես, Ստանիսլավսկու հանձնարարականով ընդունվել է «Չղջիկ» թատրոնը: Ռեժիսորական արվեստը սովորել է «Չղջիկում» և Կորշի թատրոնում, որի հետ 1919թ. մեկնել է հյուրախաղերի Դոնի Ռոստով, հանդես է եկել իբրև դերասան, ռեժիսոր և խմբի ղեկավար: Ռոստովում ստեղծել է «Առլեկին» և «Գրոտեսկ» ռուսական թատրոնները: Հետագայում մեկնել է Թիֆլիս, որտեղ աշխատել է մինիատյուրային «Դիմակներ» և «Առլեկին» թատրոններում: Խաղացել է «Միդասի դատը», «Ֆրանսիական հովհար», «Անվանակոչուհին», «Կոկորդիլոսն ու Կլեոպատրան», «Կույր Թոմի պանդոկը», «Մադմուազել Բուրդեի խանութը» և այլ ներկայացումների մեջ և հայտնի է դարձել ամբողջ Թիֆլիսում: 1922թ-ից, որպես ռեժիսոր, ծանոթացել է հայ թատերական արվեստին, որին նվիրաբերել է հետագա կյանքը: Ղեկավարել է հայկական դրամատիկական ստուդիան: 1922-24թթ հայկական ստուդիայի ուսումնական բեմում և Երևանի Առաջին պետթատրոնում (այժմ` Գ.Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն) իրականացրել է քսանհինգ բեմադրություն, որոնց թվում են` «Երևակայական հիվանդը», «Ռևիզորը», «Քաջ Նազարը», «Սկապենի արարքները» և այլն: 1927-30թթ աշխատել է Երևանի Առաջին պետթատրոնում, որից հետո ղեկավարել է Թիֆլիսի հայկական թատրոնը: Մի շարք պիեսներ է բեմադրել Երևանի Պատանի հանդիսատեսի թատրոնում: 1931թ-ից եղել է Դոնի Ռոստովի հայկական դրամատիկական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավարը, 1932թ-ից` Թիֆլիսի ադրբեջանական թատրոնի գլխավոր ռեժիսորը: 1932-38թթ եղել է Երևանի Ա.Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի թատրոնի գլխավոր ռեժիսորը: 1938թ-ից աշխատել է Երևանի Ջաբարլու անվան ադրբեջանական թատրոնում` որպես գեղարվեստական ղեկավար: Մեկնել է Խորհրդային Հայաստանի մի շարք շրջաններ, ուր իրականացրել է բազմաթիվ բեմադրություններ: 1941-43թթ ղեկավարել է Լենինականի դրամատիկական թատրոնը (այժմ` Գյումրիի Վ.Աճեմյանի անվան դրամատիկական թատրոն): 1934թ. արժանացել է Հայաստանի արվեստի վաստակավոր գործչի կոչման: 1943թ. ծանր հիվանդացել է և բաժանվել թատրոնից: Մահացել է Թբիլիսիում: