
Էգազ Նորջուղայեցի
Աշուղ

Տիգրան Փեշտիմալճյան
Բժիշկ, հրապարակախոս

Հարություն Շամշինյան
Գեղանկարիչ

Վահան Տերյան
Բանաստեղծ

Եղիա Գասպարյան
Գեղանկարիչ, դրամատուրգ

Վազգեն Շուշանյան
Արձակագիր

Սիրան Սեզա
Արձակագիր, հրապարակախոս

Զորայր Միրզայան
Բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ

Կարպիս Շամլյան
Դերասան

Անահիտ Թարյան
Բանաստեղծ, լրագրող

Հակոբ Թորգոմյան
Բաս-կիթառահար
ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ԱՎԳԵՐՅԱՆ

11 հունիս, 1774 - 24 նոյեմբեր, 1854
Ծնվել է Անկյուրայում (այժմ՝ Անկարա, Թուրքիա)։ Եղել է լեզվաբան, բառարանագիր Մկրտիչ Ավգերյանի եղբայրը: 1786թ. գնացել է Վենետիկի Սբ. Ղազար կղզի, գրեթե ամբողջ կյանքն անցկացրել այնտեղ: 1792թ-ից եղել է Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ։ Եղել է Ջորջ Բայրոնի հայերեն լեզվի ուսուցիչը։ Տիրապետել է հունարենին, լատիներենին, եբրայերենին, իտալերենին, ֆրանսերենին, անգլերենին, հունգարերենին, գերմաներենին և թուրքերենին։ Նրա լեզվագիտական կարողությունները լիարժեք կերպով դրսևորվել են բառարանագրության բնագավառում։ Կազմել է ֆրանսերեն-հայերեն («Բառարան համառօտ ի գաղղիականէ ի հայ», 1812թ.), հայերեն-ֆրանսերեն-թուրքերեն («Բառգիրք ի գաղղիականէ ի հայ և ի տաճիկ բարբառս», 1840թ.), անգլերեն-հայերեն («Բառարան անգղիերէն և հայերէն», 1821թ.), հայերեն-անգլերեն («Բառարան հայերէն և անգղիական», 1825թ.) բառարանները, ձգտել հայերին հաղորդակից դարձնել Եվրոպայում գիտության նվաճումներին, օտարներին սովորեցնել հայերեն։ Լեզվաբանական տեսակետից նրա ամենաարժեքավոր գործը «Բացատրութիւն չափուց և կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ և Շիրակացւոյ» (1821թ.) աշխատությունն է, ուր ամփոփելով Եպիփանես Կիպրացու (4-րդ դար), Մովսես Խորենացու և Անանիա Շիրակացու աշխատանքները, պարզել է, որ Շիրակացին օգտվել է առաջին երկուսից, տվել է նախնիների չափերի ու կշիռների բացատրությունը։ Ժամանակի չափ ու կշռի միավորների ֆրանսերեն անվանումները տրված են հայերեն, իսկ հայերենները՝ թուրքերեն համարժեքներով։ Աշխատության մեջ ստուգաբանված են պարսկերենից, հունարենից և այլ լեզուներից փոխառված 124 բառ։ Ջորջ Բայրոնի հետ կազմել և հրատարակել է անգլերեն-հայերեն (1817թ.), հայերեն-անգլերեն (1819թ.) քերականության ձեռնարկներ։ Հայտնի է եղել նաև որպես հմուտ թարգմանիչ: Առաջին անգամ հայերենի (գրաբար) է թարգմանել Ջ.Սիլտոնի «Դրախտ կորուսեալ»-ը (1824թ.), իտալերեն՝ Ներսես Լամբրոնացու «Ատենաբանութիւն»-ը (1812թ.), Ներսես Շնորհալու «Հաւատով խոստովանիմ»-ը (1823թ.) և այլն։ Ձեռագիր վիճակում թողել է գերմաներեն-հայերեն և հունարեն-հայերեն բառարաններ։ Մահացել է Վենետիկում։