- ԹԱՏԵՐԱՐՎԵՍՏ - ԿԻՆՈԱՐՎԵՍՏ
- ԵՐԳԱՐՎԵՍՏ - ԵՐԱԺՇՏՈՒԹՅՈՒՆ
- ԳԵՂԱՐՎԵՍՏ - ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
- ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
- ՊԱՐԱՐՎԵՍՏ
- ՀԵՌՈՒՍՏԱՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ
- ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
- ՍՏԱԼԻՆՅԱՆ ԲՌՆԱՃՆՇՈՒՄ
- ԿՈՄԻՏԱՍԻ ԱՆՎ. ՊԱՆԹԵՈՆ
- ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ԿՈՉՈՒՄՈՎ
- ԱՐՎ. ՎԱՍՏ. ԳՈՐԾԻՉՆԵՐ
- ՄՇԱԿ. ՎԱՍՏ. ԳՈՐԾԻՉՆԵՐ
- ՎԱՍՏԱԿԱՎՈՐ ԿՈՉՈՒՄՈՎ
Գրիգոր Օշականցի
Բանաստեղծ, հնագետ, եկեղեցական գործիչ
Փիլիպոս Վարդազարյան
Հրատարակիչ, մշակութային գործիչ
Անուշավան Աբովյան
Գյուղագիր
Նիկիտա Բալիև
Դերասան, բեմադրիչ, թատերական գործիչ
Հակոբ Մնձուրի
Արձակագիր
Գրիգոր Միքայելյան
Պատմաբան
Զարեհ Խրախունի
Բանաստեղծ
Ալինա Փահլևանյան
Երաժշտագետ
Հակոբ Չոլաքյան
Ազգագրագետ, բանաստեղծ, գրականագետ, լեզվաբան
Գագիկ Գյուրջյան
Ճարտարապետ
Արմեն Ադամյան
Կիթառահար, երգիչ
Գագիկ Սիրավյան
Գեղանկարիչ
ՄԿՐՏՈՒՄ ՀՈՎՆԱԹԱՆՅԱՆ
Գեղանկարիչ
23 ապրիլ, 1765 - 7 դեկտեմբեր, 1845
Ծնվել է Թիֆլիսում: Եղել է Հովնաթանյան հայտնի տոհմից, Նաղաշ Հովնաթանի ծոռը, Հովնաթան Հովնաթանյանի որդին: Նկարչություն սովորել է հորից, որին օգնել է մեծ պատվերներ կատարելիս: Ինչպես հայրը, նա ևս ունեցել է արվեստանոց ու աշակերտներ, նրա մոտ սովորել են հայ և վրացի երիտասարդներ: Նկարչից շատ քիչ աշխատանքներ են պահպանվել, այդ թվում մի քանի դիմանկարներ ու սրբապատկերներ, «Հայոց թագավորներ» պատկերաշարը և որմնանկարներ Թիֆլիսի հայկական Նորաշեն Սբ. Աստվածածին, Սբ. Գևորգ եկեղեցիներում, կաթողիկոս Եփրեմի, Ս.Գուրգենբեկյանի դիմանկարները (Հայաստանի ազգային պատկերասրահ): Գրավոր աղբյուրների վկայությամբ նա սրբապատկերներ է նկարել Օսեթիայի հոգևոր սինոդի պատվերով, վերականգնել Թիֆլիսի Սբ. Սիոն եկեղեցու որմնանկարները: Եղել է առաջին հայ նկարիչներից, ով ստորագրել է իր աշխատանքները: Աշտարակի Կարմրավոր եկեղեցու համար նկարած «Աստվածամայրը Մանկան հետ» սրբապատկերի և հայոց թագավորների պատկերների տակ գրված է` «նկարեալ ձեռամբ Մկրտում պատկերահան Յովնաթանիանց»: 1836թ. Էջմիածնի Վեհարանի գլխավոր սրահի համար ստեղծել է «Հայոց թագավորներ» պատկերաշարը, այդ թվում` Հայկ Նահապետի, Աբգար թագավորի, Արտաշես Ա-ի, Արամ, Տիգրան Ա-ի, Լևոն Բ-ի, Տրդատ Գ-ի և այլոց: Այս աշխատանքների մի մասը պահվում է Հայաստանի ազգային պատկերասրահում: Նկարաշարի ներքին տրամաբանությամբ է պայմնավորված նկարների հորինվածքների նմանությունը: Հանդիսավոր կեցվածքով և ձեռքի խորհրդանշական շարժումով թագավորի կանգնած ֆիգուրը տեղադրվում է պայմանական բնանկարի ֆոնին: Յուրաքանչյուր նկարում ավելանում է այդ թագավորին բնութագրող որևէ մանրամաս: Օրինակ` Հայկ Նահապետի ոտքերի մոտ Հայաստանի քարտեզն է, աջից` սպանված Բելի գերեզմանը, Տրդատի ոտքերի մոտ` Էջմիածնի Մայր տաճարը, քանի որ նրա օրոք Հայաստանում քրիստոնեությունը ընդունվեց որպես պետական կրոն: Մկրտումի ստեղծած դիմանկարներից հայտնի է նրա ժամանակակից և բարեկամ Եփրեմ կաթողիկոսի պատկերը, որը երկու էսքիզների հետ, պահվում է թանգարանում: Ծերունազարդ կաթողիկոսի դիմանկարում արվեստագետը ձգտել է հասնել կերպարի կոնկրետության, բնորդի անհատական հատականիշների ու հեգեվիճակի բնութագրման: Կտավի միագույն ֆոնը հատվում է պատուհանի բացվածքով, ուր տեղադրված է Արարատը` Նոյան տապանով, իսկ պատուհանի գոգին` Էջմիածնի մանրակերտը: Գեղանկարչի արվեստում արտահայտվել են 18-րդ դարի վերջի և 19-րդ դարի սկզբի հայ հաստոցային գեղանկարչության մեջ առկա միջնադարյան ձևամտածողությունից դեպի նոր շրջանի աշխարհիկ արվեստին անցնելու առանձնահատկությունները: Մահացել է Թիֆլիսում, թաղված է տեղի Խոջիվանքի պանթեոնում:
