
Մերզա Գյուլա
Հայագետ

Զարզանդ Դարյան
Արձակագիր, դրամատուրգ

Էդուարդ Սարապյան
Ճարտարապետ

Վաչե Նալբանդյան
Գրականագետ

Լևոն Բոյաջյան
Արձակագիր, թարգմանիչ, դերասան

Ալլա Տեր-Հակոբյան
Բանաստեղծ, թարգմանիչ

Ռաիսա Մկրտչյան
Երգչուհի

Մարգարիտ Խաչիկյան
Լեզվաբան

Լևոն Մկրտչյան
Կինոռեժիսոր, կինոօպերատոր

Ավագ Եփրեմյան
Բանաստեղծ, թարգմանիչ

Սամվել Մկրտչյան
Թարգմանիչ

Սուրեն Աբրահամյան
Գրականագետ

Արմեն Մարտիրոսյան
Կոմպոզիտոր

Նաիրա Պետրոսյան
Աճպարար, բեմադրիչ, կենդանավարժ

Տաթևիկ Մելքոնյան
Դերասանուհի

Լուսինե Խաչատրյան
Դաշնակահար
ԱՎԵՏԻՍ ԱՀԱՐՈՆՅԱՆ

4 հունվար, 1866 - 20 մարտ, 1948
Ծնվել է Արևելյան Հայաստանի Իգդիր քաղաքում (այժմ՝ Թուրքիայում): 1886թ. ավարտել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանը, 1901թ.` Լոզանի համալսարանը և Սորբոնի համալսարանի գրականության դասընթացները: Դեռևս ուսանելու տարիներին ծավալել է հայանպաստ գործունեություն` Հայկական հարցը ներկայացրել է եվրոպական գործիչներին: 1907թ. Հաագայի խաղաղության խորհրդաժողովում, լինելով հայկական պատվիրակության անդամ, հանդես է եկել Հայկական հարցի լուծման խնդրագրով: Անդամակցել է ՀՅԴ կուսակցությանը: Աշխատակցել է «Մուրճ» ամսագրին, «Հառաջ» և «Ալիք» թերթերին: Եղել է ուսուցիչ, 1907-09թթ` Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցի տնօրենը: 1917թ. ընտրվել է Հայոց ազգային խորհըրդի նախագահ, 1919թ.՝ Հայաստանի առաջին հանրապետության խորհրդարանի անդամ, ապա՝ նախագահ: 1919-20թթ Փարիզի հաշտության խորհրդաժողովում ղեկավարել է Հայաստանի Հանրապետության պատվիրակությունը: 1920թ. ստորագրել է Սևրի հաշտության պայմանագիրը, մասնակցել է Լոնդոնի (1921թ.) և Լոզանի (1922-23թթ) խորհրդաժողովներին: Հայ Դատին վերաբերող իր խորհրդածություններն ամփոփել է «Սարդարապատից մինչև Սևր և Լոզան» (1943թ.) գրքում: 1894թ. «Մշակ» թերթում լույս է տեսել գրողի «Լուրեր սահմանի այն կողմից» խորագրով հոդվածաշարը, որը նվիրված էր արևմտահայության կյանքին: Այնուհետև հրատարակվել են արևմտահայ գաղթականներին, ազգային-ազատագրական շարժմանը նվիրված նրա պատմվածքները («Խայ», «Ռաշիդ», «Խավարես, լուսի'ն», «Զարթի'ր, Աստվա'ծ», «Պատիվ», «Էլ մի աղոթիր», «Ջավո», «Արյունոտ թթխմոր» և այլն), որոնք ներառված են «Պատկերներ» (1899թ.) և «Ազատության ճանապարհին» (1908թ.) ժողովածուներում: Գրել է «Արցունքի հովիտը», (1907թ.), «Լռություն», (1904թ.), «Սև թռչուն», (1910թ.), «Քրիստափոր Միքայելյան» (1926թ.), «Իմ գիրքը» (1927-31թթ) երկերը, «Իտալիայում» (1903թ.), «Շվեյցարական գյուղը» (1913թ.) ուղեգրությունները և այլ գործեր: 1923թ-ից Բոստոնի «Հայրենիք» ամսագրում առանձին հատորներով լույս են տեսել նրա պատմվածքները, վիպակները, վեպերը, գրական, քաղաքական ուսումնասիրությունները: 1934թ. Մարսելում, ելույթի պահին կաթվածահար է եղել և այլևս չի ստեղծագործել: Մահացել է Փարիզում, թաղված է տեղի «Պեր Լաշեզ» գերեզմանատանը: