ՄԿՐՏԻՉ ՆԱՂԱՇ

1394 - 1470

Ծնվել է Բաղեշ գավառի Պոռ գյուղում, քահանայի ընտանիքում: Կենսագրությունը, դեռևվս նրա կենդանության օրոք, գրել է Աստվածատուր վարդապետը: 1420-ականներին միակ որդու` Մեսրոպի հետ տեղափոխվել է Միջագետքի Ամիդ քաղաք: 1430թ. Սսի կաթողիկոս Կոստանդին Զ Վահկացին վարդապետ Նաղաշին ձեռնադրել է եպիսկոպոս, 1431թ. նշանակել Ամիդի եպիսկոպոս և Միջագետքի Հայոց հոգևոր առաջնորդ: Կրթությունն ստացել է Բաղեշի Սբ. Անանիա և Սբ. Գևորգ վանքերում, թերևս նաև Մեծոփավանքում` աշակերտելով Թովմա Մեծոփեցուն: Դրսևորել է թե' բանաստեղծական, թե' նկարչական ձիրքեր: «Անհամեմատ նկարիչ» լինելու համար ստացել է Նաղաշ (նկարիչ, ծաղկող) մականունը: Նրա գրչագրած և նկարազարդած մի քանի ձեռագրեր հասել են մեզ: Տիրապետել է արևելյան մի շարք լեզուների: Լավ հարաբերություններ է ունեցել Միջագետքի Օթման բեկ ամիրայի հետ, ում շնորհիվ նրան հաջողվել է որոշ արտոնություններ ձեռք բերել հայ ազգաբնակչության համար: Ծավալել է նաև շինարարական, կառուցողական աշխատանքներ: 1434թ. նրա նախագծով կառուցվել է Արղնիի Բարձրահայաց Սբ. Աստվածածին եկեղեցին, իսկ 1439-43թթ վերակառուցվել է Ամիդի Սբ. Թեոդորոս կաթողիկեն: Վերջինիս գմբեթը բարձր է եղել քաղաքի մինարետներից, որն առիթ է դարձել, որպեսզի մոլեռանդ մահմեդականները հալածանք սկսեն նրա դեմ: Հեռացել է Ամիդից, գնացել նախ` Կոստանդնուպոլիս, ապա` Կաֆա (Թեոդոսիա): Չորս տարի մնացել է այնտեղ և նորից վերադարձել Ամիդ: 1449թ. բռնկել է Միջագետքի առաջին, իսկ 1469թ.` երկրորդ համաճարակը: 1469թ. գրել է ողբ` համաճարակի ցնցող աղետի մասին: Հավանաբար վախճանվել է այդ կամ հաջորդ տարի, տեղը հայտնի չէ: